Oude ambachten, nieuwe ambachtslieden
door Jan Johan ten Have
Het is een uitstervend ras, ambachtslieden die nog vaardigheden zoals bijenkorven maken, spinnen, manden vlechten en stoelen matten onder de knie hebben. Beroepsmatig worden deze ambachten al lang niet meer uitgeoefend. Een bijenkorf wordt allang niet meer van stro gemaakt, sokken zijn wegwerpproducten geworden en wie gaat er nou nog met een rieten mand over straat? Om te voorkomen dat al dit traditionele vakmanschap definitief verloren gaat, verzorgt Onstwedder Gaarv’n jaarlijks cursussen in diverse oude ambachten. Het Lougblad nam er een kijkje.
In de kantine van de ambachtshoeve is de sfeer ontspannen en gemoedelijk. Hier zitten geen mensen die met stoom en kokend water worden klaargestoomd voor een examen. Geheel in de geest van grootmoeders tijd nemen de leermeesters (en –juffen) hier nog de rust en tijd om hun leerlingen ambachtelijk vakmanschap bij te brengen. En dat terwijl tijd juist schaars lijkt, want de cursussen bestaan uit slechts vijf lessen. En dat is misschien voldoende om de eerste ambachtelijke grondbeginselen te leren, een volleerd smid of koperslager word je in zo’n korte tijd zeker niet.
Strodokken binden
Eén van de leerlingen is voormalig veehouder Aike Meems uit Onstwedde. De vijftiger zit gebroederlijk naast plaatsgenoot en leermeester Wessel Volders. Meems is hier om te leren strodokken binden. “Om gezondheidsredenen moet ik het qua werk rustig aan doen. Daarom zocht ik een bezigheid die mij leuk leek”, vertelt Meems. “Ik ben geboren en getogen op de boerderij en agrarische ambachten vind ik interessant. Daarom ging ik in november naar de open dag van Onstwedder Gaarv’n. Daar raakte ik met Wessel Volders aan de praat. Hij maakte mij enthousiast voor het dokken binden.” Eerlijk is eerlijk, erg lastig ziet het er niet uit. Maar schijn bedriegt: “Het kost echt wel even tijd om dit onder de knie te krijgen.”
Fries kerfsnijwerk
Naast Meems zit Mannie uit Sellingen met een houten plank op schoot. Zij is in de leer bij Dirkje Migchels om Fries kerfsnijwerk te leren. “Vorig jaar volgde ik een cursus spinnen. Dat was leuk, maar dit vind ik leuker”, zegt zij. “Het is wel lastig, vooral om het mes goed te leren vasthouden. Dat is een bijzondere greep waarvan je zeker als beginner wel last van je armen krijgt.” De ervaren Migchels volgt de verrichtingen van haar leerlinge goedkeurend: “Je legt hier in vijf lessen een basis. Ik geef haar bovendien huiswerk mee. Verder moet Mannie het zelf doen, dit is een ambacht dat je leert door het veel te doen.
Stoelen matten
Frans Lengkeek uit Veelerveen zit met een houten raam op schoot. Het is de zitting van een antieke stoel die opnieuw gemat moet worden met biezen: “Eigenlijk wilde ik vlechtwerk leren, maar daarvoor bleek deze stoel niet geschikt. Ik heb thuis nog een stoel staan die opnieuw met biezen gemat moet worden, dus dit komt ook nog wel goed uit. Eenvoudig is het zeker niet om een zetel strak te matten. De clou is om de biezen overal even dik te houden, terwijl het dat van nature niet is. Het is immers een natuurproduct.
Lengkeeks leermeester is Hans Asselbergs uit Bellingwolde. “Ik heb zelf nooit beroepsmatig stoelen gemat”, bekent hij. “Zelf leerde ik dit ambacht ook bij Onstwedder Gaarv’n, een jaar of zeven geleden volgde ik hier zelf de cursus. Daarna heb ik het stoelen matten onder de knie gekregen door uren te maken, heel veel uren.”
Spinnen
Akkie Wiegman uit Valthermond leert er spinnen: “Mijn man en zoon begonnen vorig jaar met een cursus smeden en het leek mij ook leuk om een ambacht te leren. Wij zijn liefhebbers van het bezoeken van authentieke markten en misschien dat ik in de toekomst zelf ook wel op markten ga staan, als ik goed kan spinnen.” Volgens haar buurvrouw zal dat niet zo lang duren: “Ze heeft aanleg. Moet je eens kijken hoe ze al kan spinnen. En dit is pas haar tweede les…” En inderdaad, de gesponnen draad ziet er heel goed uit.”
Medewerkers
De leerlingen en hun leermeesters werken aan het in stand houden van authentiek ambachtelijk vakmanschap. Sommige in de Ambachtshoeve van Onstwedder Gaarv’n. Andere, zoals de smeden en koperslagers, leren het ambacht in boerenschuren en werkplaatsen in Onstwedde en omgeving. In totaal ruim veertig cursisten hopen begin volgend jaar hun diploma in ontvangst te nemen. Wessel Volders, naast leermeester strodokken binden ook secretaris van Onstwedder Gaarv’n: “Wij hopen van deze cursisten een aantal te mogen begroeten als nieuwe medewerkers als wij ergens oude ambachten demonstreren. Want de doorstroming van mensen is toch behoorlijk. En alleen met nieuwe aanwas van ambachtslieden kunnen we Onstwedder Gaarv’n op lange termijn in stand houden.”
Speak Your Mind