Boer Berend Jansema gaat aardappelmoeheid te lijf met garnalenschillen, knoflook en afrikaantjes

Subsidie voor vier jaar natuurinclusief proefproject door aardappelteler mts. Jansema in Sellingen en Johan Schuitema Mussel

gepubliceerd in het Westerwolde Lougblad

door Jan Johan ten Have

SELLINGEN – Nederlands aardappeltelers voeren een continue strijd tegen aardappelmoeheid. Witte en gele aardappelcysteaaltjes veroorzaken deze plantenziekte. Minder vaak aardappels op hetzelfde perceel en chemische gewasbescherming waren bestrijdingsmogelijkheden en er werden resistente rassen ontwikkeld. In nauwe samenwerking met Johan Schuitema Mussel voert akkerbouwer Berend Jansema nu een proefproject uit met groene bestrijding met stoffen uit garnalenschillen en knoflook. Ook gebruikt Jansema tagetes (afrikaantjes) als groenbemester. Het tweede van vier proefjaren is net achter de rug en Jansema is hoopvol gestemd over de resultaten: “Ik heb veel vertrouwen in de weg die wij zijn ingeslagen.”

Berend Jansema tussen de tagetes groenbemester, ook een gekende natuurlijke vijand van aardappelcysteaaltjes (foto Jan Johan ten Have). 

Slechts één op de vier jaar aardappels telen op hetzelfde perceel is bedrijfseconomisch onhaalbaar. En Jansema voorzag al jaren geleden dat het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de toekomst steeds lastiger zou worden. “Ik zag langzamerhand een probleem op ons afkomen en wilde niet afwachten tot het naar mijn idee te laat zou zijn.

Groene middelen zoude de oplossing kunnen zijn om aardappelmoeheid het hoofd te bieden, maar die bestonden nog niet. En dus zocht de aardappelteler contact met zijn leverancier van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen Johan Schuitema Mussel. “Want ik wist dat Johan er hetzelfde in stond als ik: ook hij is geïnteresseerd in alternatieven”, vertelt Jansema. De visie van beiden is inmiddels juist gebleken: er wordt steeds minder chemische middelen toegestaan in de landbouw. 

Weerbare grond

“Ons idee is om de grond met groene middelen weerbaarder te maken door de schimmels, stoffen en het bodemleven voor je te laten werken in plaats van ze te bestrijden. Want de bodem is de basis voor de boer”, zegt Jansema. Voor aardappelcysteaaltjes geldt dat zij niet of nauwelijks schadelijk zijn als andere soorten aaltjes in de bodem de overhand hebben. Vaker dan ongeveer eens per vier jaar aardappels op hetzelfde perceel verstoort de balans. Op basis van de bestaande kennis leek behandeling van de grond met gemalen garnalenschillen en knoflookextract een mogelijke oplossing. 

Jansema en Schuitema besloten tot een proef, met steun van subsidie vanuit de Regio Deal Natuurinclusieve Landbouw Noord-Nederland. Vorig jaar verdeelde de akkerbouwer een kavel van 13 hectare zetmeelaardappelen in 27 proefvelden die werden behandeld met diverse combinaties en doseringen van middelen. Jansema combineerde dit met een proef voor waterhuishouding. Van de aardappelen werden 81 proefmonsters genomen die werden onderzocht op kwaliteit, opbrengst en onderwatergewicht. De balans tussen goede en slechte cysteaaltjes bleek goed en de resultaten hoopgevend. 

Inmiddels is er financiering om dit onderzoek nog drie jaar voort te zetten. Jansema: “Op basis van de resultaten van vorig jaar heb ik dit jaar al mijn zetmeelaardappelen met de meest hoopgevende combinaties van groene middelen behandeld. Op slechts één perceel stak aardappelmoeheid de kop op. Met een ander groen middel wisten we dit de kop in te drukken. De opbrengst en kwaliteit van de oogst zien er op het oog goed uit, maar de exacte resultaten weten we nog niet. Op basis van deze resultaten gaan Schuitema en wij de komende twee jaar doorontwikkelen. Ook willen wij komend jaar proeven gaan doen op het gebied van alenbeheersing met groene middelen in de uien.”

Groenbemesting

Sinds hij het boerenbedrijf van zijn ouders overnam ging hij langzamerhand steeds meer bewust met natuurlijke mogelijkheden telen. Hij wil de natuur voor zich laten werken en zo min mogelijk chemisch bestrijden of bronnen uitputten. Vanuit die visie werkt hij – samen met diverse collega’s – aan de ontwikkeling van groenbemesting. Samen genereren zij zo veel mogelijk kennis over welke soorten planten als groenbemester op welke manier het bodemleven beïnvloeden. 

Hij wandelt naar een kavel vol bloemen voor zijn boerderij in Over den Dijk. “Dat is tagetes (bij velen beter bekend als afrikaantjes, red.)”, vertelt hij. Tagetes is een effectieve en milieuvriendelijke bestrijdingsmethode tegen bodemaaltjes. Dat is al zeventig jaar bekend bij bloementelers, maar met die kennis is nooit veel gedaan in de aardappelteelt. Jansema experimenteert ermee: “Financieel worden wij van die proefprojecten niet beter, integendeel. Onze winst is vooroplopen met kennis, voor een toekomstbestendige akkerbouw. Wat wij doen, is out-of-the-box denken. Dat vind ik mooi.”

Speak Your Mind

*

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.